محيط زيست و سياست؛ از هماوردی تا هماغوشی - 9
چنين است که دبيرکل سازمان ملل متحد به عنوان عالیترين مقام رسمی مورد احترام در جهان، وادار به اين اعتراف شرمگينانه میشود که: « شايد غم انگيزترين درس دههي گذشته اين بوده است كه پيشگيري از مناقشهي خشونتآميز به مراتب بهتر و كم هزينهتر از رفع عوارض وقوع آن است (عنان، 2002).» اعتراف تلخی که البته بر درستی پيشنهاد ايران برای گفتگو (دو سال پس از طرح آن توسط سيّد محمّد خاتمی) صحه مینهد. کافی است بدانيم، بر پايهي گزارش كميسيون كارنگي، برآورد شده است كه جامعهي بينالمللي بابت مداخلهي نظامی در هفت مورد عمده در سالهاي دهة 1990، در بوسني و هرزگوين، سومالي، روآندا، هاييتي، خليج فارس، كامبوج و السالوادور، غير از كوزوو و تي مور شرقي، حدود 200 ميليارد دلار هزينه كرد. اين كميسيون با برآورد تفاوت بين هزينة اين فعاليتها براي فرونشاندن مناقشات و اقدامات بالقوة پيشگيرانه به اين نتيجه رسيد كه جامعة بينالمللي درصورت پيشگيري از مناقشات فوق ميتوانست از تلف شدن حدود 130ميليارد دلار جلوگيري كند[1] (عنان، 2002). در موردی ديگر، تحقيقاتي كه بعد از حوادث روآندا به وسيلة سازمان ملل متحد، سازمان وحدت آفريقا و پارلمانهاي بعضي از كشورهايي كه سربازان خود را در قالب نيروهاي سازمان ملل به منطقه فرستاده بودند، انجام شد؛ متفقاً به اين نتيجه رسيدهاند كه فرصتها و نشانههاي هشداردهندة زودهنگام فراواني براي واكنش به نسلكشي قابل پيشگيري آوريل 1944وجود داشت. برآوردهاي ژنرال " رومئو دالاير" فرمانده وقت نيروهاي اعزامي بينالمللي داير بر اين كه استقرار حدود تنها 5000 سرباز در روآندا در آوريل 1994براي متوقف كردن نسلكشي كافي ميبود، در تحقيقات بعدي نيز تاييد شده است. در بررسي كميسيون كارنگي برآورد شده است كه مجموع هزينهي عمليات تقويت صلح، سالانه 500 ميليون دلار و هزينهي اقدام پيشگيرانه در روآندا احتمالاً 3/1 ميليارد دلار ميشد؛ در پايان مجموع كمك به روآندا پس از نسلكشي 7/4 ميليارد دلار شد (عنان، 2002)!
[1] لشکرکشی طنازِ آمريکاييها به عراق نيز يکی از آخرين موارد قابل اشاره در اين خصوص است، که نه امنيتی به بار آورد و نه القاعدهای را نابود کرد!