در ستايش عامل زادآوري بلوطها در باغ گياهشناسي ملي ايران!
همه ميدانيم كه سال جاري (سال آبي ۸۷-۱۳۸۶)، يكي از خشكترين سالهاي كشور در طول ۵۰ سال اخير بوده و در بسياري مناطق – از جمله تهران – ميزان بارندگي از ميانگين درازمدت ۴۰ ساله به مراتب كمتر بوده است. از همين رو، اغلب طرحهاي بذرپاشي و جنگلكاري امسال با مشكلات فراوان روبرو بودند، به ويژه اگر سرماي طاقتفرساي سال گذشته را نيز به ياد آوريم كه آن نيز به تشديد خسارت وارد بر عرصههاي طبيعي و دستكاشت را افزايش داد.
با اين وجود، وقتي چندي پيش با همكارم عزيزم، محمّد سعيد توكل – يكي از پيشكسوتان حوزهي طراحي منظر و باغهاي اكولوژيك – سخن ميگفتم، او به نكتهي ظريف و جالبي اشاره كرد: اينكه در سال جاري ميزان زادآوري طبيعي بلوطها در سطح باغ ۱۵۰ هكتاري مؤسسه تحقيقات جنگلها و مراتع كشور، افزايش يافته و حتا براي نخستينبار نهالهاي تازه از خاك درآمدهي بلوط در پارسلهايي مشاهده شده كه تاكنون وجود نداشته است.
ميدانيد دليل اين زادآوري پرشمار چه بوده است؟!
جاندار كوچك و بسيار زيبايي به نام سنجاب كه كودكان ديروز و امروز! او را سالهاست با نام «پسر شجاع» در پويانماييهاي مشهورش ديده و ميشناسند.
در حقيقت، اين پستانداران كوچجثه و چالاك كه شمارشان در باغ گياهشناسي ملّي ايران قابل توجه است، با جمعآوري و دفن ميوههاي بلوط در جاي جاي باغ مؤسسه، كمك فراواني به زادآوري طبيعي اين درخت ارزشمند كشور انجام ميدهند. وظيفهاي كه در عرصههاي طبيعي نيز انجام داده و در حقيقت، يكي از دلايل كاهش زادآوري درختان بلوط در رويشگاه جنگلي زاگرس، همين شكار بيرويه و كاهش شمار جمعيت اين گونه به دليل نامطلوب شدن شرايط زيستگاهياش بوده است.
البته خوشبختانه، اخيراً سازمان حفاظت محيط زيست كشور، طرحهايي براي احياء زيستگاههاي اين جاندار زيبا و مفيد (البته همه جانداران مفيد هستند) تدارك ديده است. از جمله مديركل محيط زيست استان ايلام اخيراً خبر از رها سازي سنجاب در تنگ رنو داد.
يادمان باشد:
طبيعت، زيباتر و در عين حال حساستر از آن چيزي است كه ميپنداريم. پس بياييم در حفظ آن و حرمت محيط و زيستمندانش بيش از پيش كوشا باشيم. حضور سنجابها، يعني تداوم حيات در رويشگاههاي جنگلي زاگرس. و تداوم حيات اين رويشگاه كمنظير كشور و جهان، يعني: حفظ پايداري بومشناختي سرزمين مقدس مادريمان.
به «مهار بيابانزايي» خوش آمديد؛ تارنمايي كه از 12 فروردین 1384 کلید خورده است و تاکنون جوایز متعدد منطقهای، ملّی و جهانی بدست آورده؛ از جمله: در آبان 1385 و اردیبهشت ماه 1387، عنوان برترین وبلاگ محیط زیستی ایران را بدست آورد؛ در فروردین ماه سال 1389 به عنوان سومین وبلاگ محبوب محیط زیستی جهان در سال 2009 انتخاب شد؛ در دوم اردیبهشت 1392، وبگاه نخست محیط زیستی پایتخت در جشنواره مشکات برای سال 1391 شد و سرانجام در 17 اردیبهشت 1392، برنده عنوان برترین وبلاگ به انتخاب مردم در اجلاس جهانی رسانهها برای سال 2013 شد. محمّد درویش در این محیط مجازی ميكوشد در گام نخست جايگاه محيط زيست را در سبد اولويتهاي راهبردي كشور، به منزلگاهي درخور ارتقاء بخشد؛ و در گام بعدي ثابت كند كه بخش پهناوري از زيستبوم وطن، همان قلمرو برهنه و سوزان ماسههاي بادي و شورابهاي كويري و كلوتهاي سر به فلك كشيده و نبكاهاي استوار عرصههاي بياباني، ميتواند پايدارترين و غنيترين صندوق ذخيرهي ارزي ايرانيان باشد. به شرط آنكه بكوشيم با نفي «بيابانزدايي»، از بيابانيشدن زيستبومهاي تالابي، جنگلي و مرتعي خويش جلوگيري كنيم. 
