سنجاب

      همه مي‌دانيم كه سال جاري (سال آبي ۸۷-۱۳۸۶)، يكي از خشك‌ترين سال‌هاي كشور در طول ۵۰ سال اخير بوده و در بسياري مناطق – از جمله تهران – ميزان بارندگي از ميانگين درازمدت ۴۰ ساله به مراتب كمتر بوده است. از همين رو، اغلب طرح‌هاي بذرپاشي و جنگل‌كاري امسال با مشكلات فراوان روبرو بودند، به ويژه اگر سرماي طاقت‌فرساي سال گذشته را نيز به ياد آوريم كه آن نيز به تشديد خسارت وارد بر عرصه‌هاي طبيعي و دست‌كاشت را افزايش داد.

سنجاب يا همان پسر شجاع!


     با اين وجود، وقتي چندي پيش با همكارم عزيزم، محمّد سعيد توكل – يكي از پيشكسوتان حوزه‌ي طراحي منظر و باغ‌هاي اكولوژيك – سخن مي‌گفتم، او به نكته‌ي ظريف و جالبي اشاره كرد: اينكه در سال جاري ميزان زادآوري طبيعي بلوط‌ها در سطح باغ ۱۵۰ هكتاري مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور، افزايش يافته و حتا براي نخستين‌بار نهال‌هاي تازه از خاك درآمده‌ي بلوط  در پارسل‌هايي مشاهده شده كه تاكنون وجود نداشته است.

محمد سعيد توكلمحمد سعيد توكل


      مي‌دانيد دليل اين زادآوري پرشمار چه بوده است؟!
     جاندار كوچك و بسيار زيبايي به نام سنجاب كه كودكان ديروز و امروز! او را سال‌هاست با نام «پسر شجاع» در پويانمايي‌هاي مشهورش ديده و مي‌شناسند.


    در حقيقت، اين پستانداران كوچ‌جثه و چالاك  كه شمارشان در باغ گياه‌شناسي ملّي ايران قابل توجه است، با جمع‌آوري و دفن ميوه‌هاي بلوط در جاي جاي باغ مؤسسه، كمك فراواني به زادآوري طبيعي اين درخت ارزشمند كشور انجام مي‌دهند. وظيفه‌اي كه در عرصه‌هاي طبيعي نيز انجام داده و در حقيقت، يكي از دلايل كاهش زادآوري درختان بلوط در رويشگاه جنگلي زاگرس، همين شكار بي‌رويه و كاهش شمار جمعيت اين گونه به دليل نامطلوب شدن شرايط زيستگاهي‌اش بوده است.

دانه يا ميوه بلوط


     البته خوشبختانه، اخيراً سازمان حفاظت محيط زيست كشور، طرح‌هايي براي احياء زيستگاه‌هاي اين جاندار زيبا و مفيد (البته همه جانداران مفيد هستند) تدارك ديده است. از جمله مديركل محيط زيست استان ايلام اخيراً خبر از رها سازي سنجاب در تنگ رنو داد.

     يادمان باشد:
    طبيعت، زيباتر و در عين حال حساس‌تر از آن چيزي است كه مي‌پنداريم. پس بياييم در حفظ آن و حرمت محيط و زيستمندانش بيش از پيش كوشا باشيم. حضور سنجاب‌ها، يعني تداوم حيات در رويشگاه‌هاي جنگلي زاگرس. و تداوم حيات اين رويشگاه كم‌نظير كشور و جهان، يعني: حفظ پايداري بوم‌شناختي سرزمين مقدس مادري‌مان.

درج نظر