مهار بيابان‌زايي

اصلاً مگر مي‌شود از مرگ روزانة 50 هزار نفر از شهروندان دهكدة جهاني، تنها به دليل مصرف آب آلوده (نايت، 1996) پژمان نشد؟ مگر مي‌شود از مرگ سالانة 4/4 ميليون نفر از مردم جهان بر اثر خفگي گاز و پديدة گلخانه‌اي متأثر نگرديد؟[1] مگر می­شود به آسانی از مرگ بيش از 3 ميليون انسان در اثر بروز بلايای به اصطلاح طبيعی در طول دو دهة گذشته، يعنی در عصر فوران علم و فناوری و انواع سامانه­های هشدارباش ماهواره­ای به راحتی گذشت[2]؟ چگونه است که از مرزهای فناوری نانو هم گذر می­کنيم، امّا در طول چهار دهة گذشته نه­تنها نتوانستيم شمارِ آسيب­ديدگانِ از بلايای طبيعی را کاهش دهيم، بلکه تعداد آنان 3 برابر هم رشد کرده و اينک به طور متوسط به سالی 136 ميليون نفر ­رسيده است[3]؟ چگونه است که در پی ايجاد ارتباط با موجودات احتمالی آن سوی منظومة شمسی بر­می­آييم و خواستار درک جهانی با فاصلة 12 ميليارد سال نوری از خويش هستيم، امّا در مهارِ روند شتابناک پيدايش و شيوع امراض جديد و ناشناخته، عاجز مانده و تنها نظاره­گرِ اين حقيقت تلخ باشيم که مرگ و ميرِ ناشی از ابتلا به ویروس  HIV در طول دهة گذشته 6 برابر رشد کند[4]؟ اصلاً مگر می­توان تولّد 60 ميليون انسان بیگناه حامل اين ويروس مرگ­آفرين را در زمانة حاضر ناديده گرفت[5]؛ انسانهايي که اين بخت را داشتند تا 3 هزار سال پس از افلاطون به دنيا آيند و سزاوارتر آن بود که از موهبت رفاهی سود جويند که می­توانست تمدّن برایشان به ارمغان آورد، نه سمّی که در جانشان فرو خورانده شد! مگر شنيدن اين خبر که «در طول نيمة دوّم سدة بيستم ميلادی، تنها در آمريکا 80 هزار نفر در اثر تشعشعات حاصل از آزمايشها و انفجارات اتمی در نيوار، مبتلا به انواع سرطان شده­اند[6]» می­تواند وجدانهای بيدار را راحت گذارد؟ مگر می­توان اعلام مرگ سالانة 80 هزار نفر برزيلی را در اثر مصرف سيگار شنيد و خم به ابرو نياورد؟ مگر می­شود از مرگ سالانة نزديک به يک ميليون نفر بر اثر تصادفات رانندگی در سراسر جهان تأسف نخورد[7]؟ و مگر مي‌شود از شنيدن اين خبر اندوهگين نشد: ((در صورت ادامة روند كنوني، تا پايان قرني كه در آن هستيم؛ نسل بيش از نيمي از 1750000 (يك ميليون و هفتصد و پنجاه هزار) گونة زيستمندي كه اينك در جهان يافت مي‌شوند، براي هميشه نابود خواهند شد[8])).