نخستين سالگرد عاشوراي لويزان!
نزديك به يكسال پيش، در چنين روزهايي، يعني درست در ايام تعطيلي تاسوعا و عاشوراي حسيني، شهرداري پايتخت در اقدامي بيسابقه و به بهانهي بازگشايي آزادراه شهيد زينالدين، اقدام به قلع و قمع شبانه چندين هزار اصله درخت كاج سي و پنج ساله در پارك جنگلي لويزان كرد؛ اقدامي كه هر چند سرانجام در اثر مقاومتهاي مردمي طرفداران راستين محيط زيست و هشياري مسئولين منابع طبيعي و دادگستري پايتخت متوقف ماند، اما عبرتها و ابهاماتي را نيز برجاي نهاد كه كماكان اغلب آنها به قوت خويش باقي است، به نحوي كه شهردار تهران، هنوز بر اين باور است كه توطئهاي سياسي مانع از ادامهي كار وي شده است! توطئهاي كه ريشهي آن را به عقبهي رقيب پيروز خود در انتخابات رياست جمهوري مرتبط ميداند!
بهانهي نوشتار پيش رو، يادي از آن رخداد نادر و در عين حال غم انگيز است كه براي نخستينبار برخي از طرفداران و تشكلهاي زيستمحيطي كشور را نيز در برابر هم قرار داد!
سالها پيش پروفسور آلبرت نورث وايت هد (۱۹۴۷-۱۸۶۱) (A.N. Whitehead) در جملهاي تأملبرانگيز گفته بود: «بايد کمتر به تحقيقات تجربی متکی باشيم و بيشتر به سمت درک زيبايي ها برويم.»
به گمانم اين جمله بيشتر از آنكه برآمده از فرهنگي غربي و مادي باشد، حكايت از پندارينهاي شرقي و آموزهاي خيامي دارد. سخني كه به ويژه در حوزهي محيط زيست مصداقهاي فراواني ميتوان در درستي آن برشمرد.
از همين رو، تاكنون اغلب تلاشهايي كه به منظور كميكردن و عياربخشيدن به زيباييها و چشماندازهاي يگانهي طبيعت به عمل آمده، نتوانسته آنگونه كه بايد حق مطلب را ادا كند.
كيست كه بتواند لذتي كه از تماشاي غزالي تيزپا، يا نيلوفري لغزان يا گلی افسونگر و الوان به آدمي دست ميدهد را محاسبه كرده و به زبان نظام رايج اقتصاد بازاري، ارزش آن را به ريال مشخص كند؟ اين كدام اقتصاددان زبردستي است كه توانايي محاسبهي لذتي كه از گوشسپردن به قطرات كوبان آبشار عشق در شنونده آفريده ميشود را دارا باشد؟ آيا كسي هست كه برايتان بگويد: ايستادن در بلنداي چكاد زيباي دماوند يا بردبلند چقدر ميارزد و يا حس تشكيل بلور نمك در حاشيهي شورترين رود جهان و در جوار شهر افسانهاي لوت را چگونه بايد به ريال نشان داد؟
شايد از همين روست كه بيش از چهار دههي پيش، سهراب سپهري عزيز در سرودهي مشهور خويش ميگويد:
كار ما نيست شناسايي راز گل سرخ
كار ما شايد اين است كه در افسون گل سرخ شناور باشيم
كار ما شايد اين است كه ميان گل نيلوفر و قرن
پي آواز حقيقت بدويم
و حتا خيلي پيشتر از او، ملاي رومي، شاعر بزرگ پارسيگوي وطن – كه اينك به بهانهي هشتصدمين سالروز ميلادش، دوهزار و هفتمين سال ميلادي را به نامش نهاده و در قونيه و قاهره و بلخ بزرگش داشتهاند! – ميگويد:
با پير خرد نهفته ميگفتم، دوش با من سخن سر جهان هيچ مپوش
نرم نرمك مرا همي گفت به گوش دانستني است، گفتني نيست خموش!
خواستم بگويم در حوزهي محيط زيست، ارزشهاي فراواني وجود دارند كه متأسفانه به دليل برخورداري از همين صفت «دشواري ارزشگذاري» نتوانستهاند آنگونه كه سزاوار بوده، سهم ممتاز خويش را از ثروت ملّي كشور نشان داده و به همان نسبت نيز اعتبار لازم را براي پاسداري و احياء خود جذب كنند.
برخي از بارزترين آن ارزشها که تاكنون چندين بار در اين تارنما نيز به اشكال گوناگون مورد اشاره قرار گرفته و در حوزهي محيط زيست طيف گستردهای از کالاها و کارکردهای غيرقابل تبادل يا به اصطلاح، «خدمات غيربازاري» را دربر ميگيرد، عبارتند از:
• تنظيم و تعديل اقليم؛
• نگهداری نسبتاً ثابت شرايط ژئوفيزيکی (پايداری پوستهي زمين، فعاليتهای آتشفشانی و ...)؛
• فراهم کردن هوای سالم؛
• خدمات چندگانهي آب؛
• چرخههای تغذيه؛
• بازيافت مواد زايد و سمزدايي از ترکيبات مضر؛
• در اختيار نهادنِ منابع کارمايه در شکلهای گوناگون؛
• توليد مواد (عناصر شيميايي، مواد معدنی، زيستتوده، ترکيبات ويژه)؛
• وجود خاک حاصلخيز؛
• توليد اكسيژن؛
• ترسيب كربن؛
• وجود زمين برای ساخت و ساز؛
• وجود تنوّع زيستی و خدمات چندگانهي آن (مانند گردهافشانی)؛
• حفظ شرايط پايدار ميکروبی (پايداری سطوح مختلف ميکروبهايی چون، اسپورها، ميکروبهای حساسيتزا و ...)؛
يادمان باشد:
چنانچه استمرار خدمترسانی هر يک از کارکردهای فوق با خدشهای روبرو شود، آنگاه بايد در پايداری زيست برای نسلهای آينده ترديد روا داشت. به عنوان مثال، يکی از نماگرها يا شاخصهاي پايداری جوامع از نسبت بين سرانهي توليد ناخالص داخلی (GDP) به دلار در برابر هر يک تن CO2 توليد شده به دست میآيد و يا درصد خروجیهای اقتصادی لازم برای بیاثر کردنِ اثرات مخرب، يکی ديگر از نماگرها محسوب میشود.
كسي ميداند هماينك ايران در كجاي اين موازنه قرار دارد؟
كافي است بدانيم تنها در سال 1981، دولت سرمايهداری آمريکا به راحتی حاضر شد تا بيش از 14 ميليارد دلار را خرج اعمال قوانين بازدارنده و مهارکنندهي آلودگی هوا و آب کند، چرا که میدانست ارزش منافع حاصل از آن به 37 ميليارد دلار در همان سال میرسد. همچنين مطالعات پردامنه و مفصل Mepherson و همکاران وي در سال 1992 نشان داد: در سال 1991 درختان موجود در محدودهي شهر شيکاگو، روزانه 3/1 تن منواکسيدکربن، 4 تن SO2، 6/4 تن NO2 و بيش از 21 تن از ساير آلايندهها را در خود رسوب داده و جذب میکنند که ارزش اقتصادی چنين کارکردی 2/9 ميليون دلار محاسبه شده است.
راستي! يادتان هست در جريان بلواي لويزان از زبان مشاور محترم زيستمحيطي شهردار تهران، كه هماكنون در مصاحبههاي جنجالي خويش به درستي صحبت از خودكشي جمعي شهروندان تهراني در اثر آلودگي هوا ميكند، اعلام شد كه آن درختان كاج بينوا هيچ اثري در كاهش آلودگي هواي تهران ندارند!!
جالب است كه در آن هنگام، سازمان حفاظت محيط زيست كشور، به درستي در نقش منتقد اين سخن و اين اقدام ظاهر شد و به قتلعام درختان لويزان اعتراض كرد و طرفداران شهرداري هم اين اقدام را سياسي و در راستاي اختلافات رئيسجمهور و سردار قاليباف ارزيابي كردند (آنها ميگفتند: در موارد مشابه قبل از آن چرا هيچگاه چنين مخالفتهايي ابراز نميشد؟) و در عوض، امسال كه آقاي حيدرزادهي عزيز، سخن از آمار وحشتناك مرگ و مير ناشي از آلودگي هواي تهران داد و در حقيقت مديريت ساماندهي كيفيت هواي شهر را – كه ظاهراً بر عهدهي سازمان حفاظت محيط زيست است – به زير سؤال برد، اين بار نوبت خانم فاطمه واعظ جوادي و تيم همفكر ايشان بود تا اعلام كند: نبايد مردم را از خطر آلودگي هواي تهران، ترساند! و كسي نميتواند با قاطعيت رقم مرگ و مير ناشي از آلودگي هوا را در تهران محاسبه و اعلام كند! سخني كه بارها از طرف نمايندهي گروه مشاوران جوان ايشان در سازمان هم در رسانههاي گروهي تكرار شد تا لابد عملكرد اين مشاور به آن مشاور، در شود!!
خوانندهي عزيز مهار بيابانزايي!
شما بگوييد در اين بين، تكليف محيط زيست و جان انسانها كه در هياهوي اين دعواهاي سياسي رنگ ميبازد، چيست و كيست كه ميخواهد پاسخگو باشد؟! يكسال از ماجراي لويزان ميگذرد، امّا آيا حكم دادگاه اجرا شده و شهرداري به جاي درختهاي قطع شده، خسارت پرداخته و مجدداً آن منطقه را احيا كرده است؟! و يا اينكه همه منتظرند تا آبها از آسياب بيافتد و گرههاي ترافيكي شرق تهران چنان جان را به لب رساند كه مجوز كامل شدن پروژه تخريب صادر شود و مابقي درختان هم قطع شده و براي ساكت كردن ديگر طرفين دولتي دعوا، اندك ريالي نيز پرداخته شود!
از منظري ديگر، آيا بخشي از ظلم بياماني كه بر سر طبيعت رنجور وطن و عاشقان حقيقي آن روا داشته ميشود، به دليل وجود همين طرفداران موقتي و موجسوار محيط زيست نيست؟!! (دلم ميخواهد وحيد نوروزي عزيز كه ميدانم عاشقانه به طبيعت وطن عشق ميورزد و در عين حال از طرفداران سرسخت شهردار تهران نيز به شمار ميرود، تحليل خود را از اين رويداد و پرسشهاي مطروحه اعلام دارد.)
آيا نبايد به تلخي اذعان داشت: «از ماست كه بر ماست؟!» شايد از سردار قاليباف كه به هر حال يك فرد نظامي است، يا خانم جوادي كه تخصصي فارغ از محيط زيست دارد، نتوان زياد انتظار داشت، اما روي سخنم با مشاورين متخصص اين عزيزان است كه به راحتي رسالت تصميمسازي خويش را فراموش كرده و به مرتبهي توجيهگر اقدامات تصميمگيران دولتسالار، تنزل مييابند.
(البته نبايد از حق گذشت، همين قاليباف به گمانم بسيار بهتر از الويري و ملكمدني عمل كرد و براي نخستينبار با قراردادن تابلوي شمارش معكوس در پاي طرحهاي نيمهتمام شهرداري و يا مقاومتش در برابر پروژه فانتزي مونوريل و در عوض حمايتش از توسعه مترو تهران، نشان داد كه جنس او، جنس پاسخگويي است. خانم جوادي نيز، مقاومت جانانهاي در برابر استفاده از برنج تراريخته از خود نشان داد و در برخورد با آلايندههايي چون پالايشگاه تهران بسيار قاطعانه عمل كرده است، حتا ميدانم كه او در سكوت كامل خبري به ديدار اغلب همسران محيطبانان شتافته - از جمله در استان چهارمحال بختياري - و از آنها دلجويي كرده و هدايايي نيز اهدا كرده است.)
كداميك خطاي بيشتري در اين ماجرا داشته اند؟!
به هرحال، وقوف به ارزشهاي سبزينه در حالي است كه نگارنده هنوز از همهي مزيتهاي درختان چيز زيادي را بازگو نكرده است! چرا كه نه بضاعتش را دارد و نه اين صفحهي مجازي – به قول محمد افراسيابي عزيز - بيش از اين حوصلهي قلمفرسايي دارد!
با اين وجود، دريغم ميآيد تا اين نوشتار را بدون اشاره به برخي از يافتههاي پروفسور يخكشي در همين ارتباط به پايان برم. ايشان در كتاب 444 صفحهاي خويش با عنوان: «شناخت، حفاظت و بهسازي محيطزيست ايران» كه در سال 1381 منتشر كردند، مينويسد: «در سه کشور آلمان، سوئيس و شوروی سابق، ميزان راديواکتيو هوا بر فراز تاج درختان، 32 برابر بيشتر از سطح زمين است.» همچنين گزارشهايي نيز وجود دارد که نشان میدهد، درختان به شيوههای ديگری هم در پالايش محيط مؤثر هستند، مثلاً پارهای از گونههای درختی (مانند افرا، ون و داغداغان) با متصاعدکردنِ انواع اسانس در هوا (فيتونسيد)، سبب نابودی بسياری از باکتريها، قارچها و برخی از حشرات و ديگر جانداران ريزِ مضر میشوند و يا در تعديل بوهای ناخوشايند اثرگذار هستند. مثلاً گونههايي از کاج و اوکاليپتوس دارای رايحهای هستند که تنفس آن برای ريه سودمند بوده و اغلب آسايشگاههای بيماران مسلول در اروپا را در جنگلهايي که دارای اين قبيل درختان باشند، احداث میکنند (شريفی، مرتضی. 1377: فعاليتهای پارکداری، جنگلکاری و توسعهي فضای سبز قبل از انقلاب تاکنون و پتانسيل بالقوهي توسعه و ارتباط آن با تغييرات اقليمی؛ در کارگاه آموزشی نقش منابع طبيعی در تغييرات اقليم- 16 اسفند ماه 1377، صص 57-30. تهران. معاونت آبخيزداری وزارت جهاد سازندگی).
چنين است که ارزش هر درخت 50 ساله را تنها از نظر کاهش بار آلودگی هوا 62 هزار دلار برآورد کردهاند. اين درحالی است که تا چندی پيش، يعنی در سال 1985، جامعهي جنگلداران آمريکا ارزش مجموع کارکردهای زيستمحيطی يک درخت 50 ساله را فقط 57151 دلار (سالی 273 دلار) برآورد میکرد که سهم مهار آلودگی هوا، 2500 دلار و سهم تعديل دما هم فقط 3650 دلار بود؛ امّا به تدريج با آشکارشدن جنبههای ديگری از کارکردهای سودمند درخت، ارزش هر اصلهي 50 سالهي آن تا 200 هزار دلار برآورد شده است (Miller, G. Tyler. 1999: Environmental Sceince. WadsWorth Pub. 601p).
اينها را نوشتم تا اميدوار باشيم عبرتهاي ناشي از اين فاجعهي غمانگيز و شرمآور در لويزان، آخرين فاجعه از اين نوع باشد ... هر چند كه ميدانم - دستكم در شرايط مديريت كنوني حاكم برسرزمين مادري – آرزويي بس محال و دستنايافتني مينمايد! و تلختر آنكه ديگر نگارنده هم نميتواند خود را جوان پنداشته تا دستكم دلخوش دارد به اينكه: «آرزو بر جوانان عيب نيست»! هر چند اعتراف ميكنم: احتمال برآورده شدن آرزوي من، به مراتب بيشتر از احتمال تحقق، شعار آقاي حيدرزاده، مشاور زيستمحيطي شهردار تهران است كه به شهروندان تهراني قول داده: تهران را تا 5 سال ديگر به پايتخت زيستمحيطي جهان اسلام بدل ميكنيم!
در همين ارتباط :
- مشاور زيست محيطي شهردار تهران: درختان فقط يك درصد در كاهش آلودگي هواي تهران نقش دارند!
- شوراي شهر و شهرداري در مورد قطع درختان لويزان اختلاف نظر دارند!
- معاون محيط طبيعي سازمان حفاظت محيط زيست: درختان سوزني برگ تاثير بيشتري نسبت به درختان پهن برگ در كاهش گازهاي مسموم و CO2 در شهرها دارند!
- شهردار تهران: درختاني كه در اين جنگل قطع شده است، سوزني برگ بوده و هيچ نقشي در كاهش آلودگي هوا نداشتند!
- عضو شوراي شهر تهران: جايگزيني 13 هزار درخت قطع شده لويزان بيش از 15 سال زمان نياز دارد!
- مديركل محيط زيست استان تهران در گفتوگو با فارس: درختان جنگل لويزان بدون مجوز قطع شد!
- قطع درختان پارك لويزان با تجمع مردم فعلا متوقف شد!
- وزير جهاد كشاورزي: پيگير پرونده قطع درختان لويزان هستيم!
- دهن کجي به خواست مردم و شبيخون مجدد به جنگل لويزان!
- با احداث بزرگراه زينالدين در شرق تهران، ۱۲هزار اصله درخت جنگلهاى لويزان قطع مىشود! هشداري كه 10 ماه پيش از بروز حادثه مژگان جمشيدي در شرق داده بود!! و سرانجام سببساز اخراجش از همشهري را هم فراهم كرد!!
- عبور بزرگراه زينالدين از جنگل لويزان ضروري نيست.
- بيادي عضو شوراي شهر تهران: در باغات كن بسياري از درختاني كه قطع شد درخت ميوه و مثمر مانند درخت انار، سيب و غيره بود. در دوره شهردار وقت و زمان آقاياحمدينژاد قسمت غربي بزرگراه شهيد همت كه مربوط به باغستانهاي كن ميشد پنج، شش سال همچنان باقي مانده بود و بسياري از كارهاي عمراني طرح در دو طرف آن در منطقه 22 انجام شده بود. اين كار با پيگيري مستمر و رضايت اهالي و بدون اينكه سازمان محيطزيست يا جنگلها و مراتع اعتراض كنند انجام شد و پسنديده هم بود، ولي در رابطه با جنگل لويزان و ادامه بزرگراه (بخش شرقي) شهيد زينالدين با اينكه درختان مثمر نبود، موانع زيادي ايجاد كردند، در حال حاضر چقدر در اينجا مردم در آزار و اذيت هستند. متاسفانه از طريق دولت يكسري شكايت كردند و جلوي كار را گرفتند و مردم هر روز ضرر ميدهند. يعني به خاطر دخالتها و منافع حزبي و گروهي و سياسي عدهاي در حال حاضر حقوق مردم در منطقه لويزان ضايع ميشود. اين مسائل در حالي است كه طرح ادامه اين بزرگراه در شهرداري قبل تصويب شد و تمام نقشههاي اجرايي آن آماده بود فقط به دليل مسائل سياسي جلوي كار را گرفتند.
- دكتر محمد باقر قاليباف با تأكيد بر تعيين تكليف و تكميل هر چه سريعتر بزرگراه شهيد زينالدين گفت: عدهاي به بهانههاي واهي و بيهوده از تكميل اين بزرگراه جلوگيري كرده و وقت مردم را تلف ميكنند. به دليل توقف تكميل بزرگراه شهيد زينالدين از لويزان، روزانه صبح و غروب شهروندان در ترافيك اين محدوده معطل مانده كه آلودگي هوا و ترافيك فشارهاي روحي و عصبي را به آنان تحميل ميكند؛ درحالي كه با اتصال و احداث ادامه اين بزرگراه اين مشكلات حل ميشوند. وي تاكيد كرد: آنهايي كه مانع از احداث ادامه بزرگراه شهيد زينالدين شدهاند ، بايد به افكارعمومي جواب دهند كه چرا مردم را منتظر گذاشتهاند و مشكل كار كجاست؟ و رسانهها نيز اين موضوع را پيگيري كنند كه چرا تكليف اين پروژه روشن نميشود. قاليباف افزود: اين در حاليست كه با اتمام بزرگراه شهيد زينالدين و اتصال شرق به غرب، ترافيك اين منطقه برطرف ميشود. شهردار تهران گفت: معتقدم سازمان جنگلها و قوه قضاييه بايد با هماهنگي با شهرداري، هر چه سريعتر تكليف مردم و اين پروژه را مشخص كنند، چراكه پيگيري هاي قانوني انجام و احداث بزرگراه ابلاغ شده و قوه قضاييه در قطع درختان حكم را به نفع شهرداري داده، اما در بهانهاي ديگري سازمان جنگل ها با ادعاي مالكيت جنگلهاي لويزان از شهرداري تقاضاي پرداخت پول دارد و به همين دليل اين پروژه متوقف مانده است. اما انتظار داريم قوه قضاييه زودتر اين موضوع را تعيين تكليف كند. وي افزود: آلودگي هوا و ترافيك در انتهاي بزرگراه مردم را دچار مشكل كرده و اينك اين سؤال مطرح است كه آيا يك درخت مهم بود اما انسانهايي كه وقتشان و سلامتشان را از دست ميدهند ، مهمتر از درختان نيستند؟!
- جنگل لويزان قرباني تازه توسعه شهري / ديروز جنگلهاي شمال، امروز جنگلهاي لويزان!
- دكتر فاطمه جوادي: قطع درختان مصادف با روزهاي تاسوعا و عاشورا بود كه در آن زمان براي اجلاس يونپ در دوبي به سر ميبردم و شب عاشورا وارد تهران شدم و اطلاع يافتم كه درختان جنگل لويزان را قطع ميكنند، بنابراين نتوانستم جلوي كار را بگيرم.
- مشاور زيستمحيطي شهردار تهران: درختان سوزني برگ داراي اثر پاك كنندگي كمتري از درختان پهن برگ هستند! من به عنوان يك كارشناس اعلام ميكنم كه اجراي پروژه زينالدين از داخل جنگل لويزان از لحاظ ارزيابي زيست محيطي توجيه دارد!!
- مشاور زيست محيطي شهردار تهران گفت: براساس يک برنامه زمانبندي شده شهر تهران تا پنج سال ديگر پايتخت زيست ميحطي جهان اسلام مي شود. آقاي حيدرزادهي عزيز! نخستين پيششرط تحقق چنين شعاري اين است كه متخصصاني چون شما، هيچگاه دانش و تخصص خويش را در پاي ملاحظات بخشي و مصلحتهاي سياسي ذبح نكنند و همواره پاسدار حقيقت باشند. راستي! هيچ ميدانيد چرا مردم شهر به شما رأي اعتماد ندادند؟!
- شهردار تهران با اشاره به پرونده قطع درختان لويزان اظهار داشت: من واقعاً غصه مي خورم وقتي مشكلات رفت و آمد شهروندان را در انتهاي بزرگراه زين الدين مي بينم؛ زيرا اگر چنين مسأله اي پيش نمي آمد، امروز شاهد افتتاح اين بزرگراه بوديم و شرق به غرب تهران را به هم متصل مي كرديم. وي افزود: قطع درختان لويزان از نظر محيط زيست و حضور درختان آن مسأله اي نداشت؛ زيرا در هنگام ساخت اتوبان همت غرب، درختان 100ساله توت قطع شد، اما كسي دراين خصوص صحبتي نكرد، حال آنكه درختان سوزني برگ در اين منطقه، اين چنين كار عمراني را متوقف كرد.
پيوست :
- مديركل منابع طبيعي گيلان از بروز دهها مورد آتشسوزي در جنگلهاي استان بر اثر وزش شديد باد گرم و بياحتياطي برخي از جنگلنشينان و حاشيهنشينان در روشن كردن آتش، خبر داد. گزارشها دلالت بر بيسابقه بودن وسعت آتش سوزي و وخامت اوضاع است ... فعلاً هم كه هم دست به دعا هستند تا بادها از تكاپو بيافتند!!
- به گزارش خبرگزاري يونايتدپرس از لندن، قانونگذاران خواستار ساخت خانههاي جديد طي يك دهه آينده شدهاند كه مصرف كربن آنها صفر باشد. اين خانهها بايد به همان اندازه كه انرژي مصرف ميكنند انرژي توليد كنند تا انتشار گازهاي دي اكسيد كربن كه عامل گرم شدن زمين است كاهش يابد.
- جدیدترین اخبار در بارهی احتمال وقوع جریانهای آواری در ماسوله – آناهيتا اميني علوي
- آب و هوا چگونه مسیر تاریخ را عوض کرد؟
- احداث يك سد در چين بيش از يک ميليون آوارهي زيست محيطي بر جاي خواهد گذاشت !
- خداكرم جلالي، رييس سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور:«سازمان جنگلها و مراتع براي رسيدن به اهداف برنامه چهارم توسعه سالانه 600 ميليارد تومان از اعتبارات ملي و استاني براي حفظ جنگلها نياز دارد، ولي آنچه در بودجه 85 براي اين سازمان در نظر گرفته شده است، حدود 200 ميليارد تومان يعني يك سوم اين اعتبار است!»
- عكسالعمل مشاور وزير راه (آقاي توكلي) در برابر نامهي 153 تن از اساتيد دانشگاهي به رئيسجمهور در مورد خطرات عبور جاده از قلب پارك ملّي گلستان (راديو فرهنگ – 7 بهمن ماه 85): اساتيد بايد در حيطه تخصص خودشان حرف بزنند!! يك حشرهشناس چيكار داره به جاده؟!! (با سپاس از سارا قرباني و دكتر آخاني)
- و پاسخ كوبندهي ديدهبان محيط زيست ايران به اين سخنان! و بازتابش در همنهاد.
- عصر دوشنبه (۹ بهمن ماه ۸۵) ۲۰ هکتار از جنگل های مینودشت هم در آتش سوخت!
- مژگان جمشيدي: آخه یه هواپیمای آب پاش میخواهید بخرید، ایرباس که نیست! از همین قراضههای روسی هم بخرید برای نجات جنگلهای ویران شدهي این مملکت بسه. این همه پول نفت کجا میره؟ به خدا این ننگ است برای کشوری که هر بشکه نفتشو به قیمت ۶۰ یا ۷۰ دلار میفروشه، اونوقت نمیتونه یه هواپیما بخره برای اطفای حریق جنگلهاش! چقدر بنویسیم، چقدر بگیم؟!
- پارك ملّي خجير، يادگار هزاران سالهي طبيعت است – هومن روانبخش در آينده نو!
- شهروندان عزيز تهراني؛ لطفاً كماكان در منازل خويش سنگر بگيريد! وضعيت هواي تهران در روز چهارشنبه (11 بهمن ماه 85) از هشدار خارج شده و وارد اضطرار شده است!!
- تبريك ميگويم! سرانجام جرج بوش پسر هم خطر گرمايش جهاني را پس از سالها انكار پذيرفت!!
- کميته اضطرار کاهش آلودگي هوا در بيهوشي! با آن که هواي تهران طي 10ماه گذشته بيش از 60روز در شرايط هشدار قرار گرفته است ، اما کميته اضطرار کاهش آلودگي هوا با وجود تاکيدات قانون در سال جاري حتي يک بار هم تشکيل جلسه نداده است.
- دانشمندان اعلام کرده اند که يخچال های طبيعی در کوهستان ها با سرعتی سه برابر دهه 1980 در حال ذوب شدن هستند.
- قرار داد 10 ميليارد دلاري در پارس جنوبي! آيا چند دلار از آن به مرمت پارك ملي نايبند ميرسد؟!!
- منطقه حفاظت شده مراكان (شهرستان خوي) با يك هزار و 800 راس قوچ و ميش ارمني از بزرگترين ذخيرهگاههاي اين قوچ در كشور محسوب ميشود.
- با ساخت 325 جزيره مصنوعي، سواحل امارات 20 برابر ميشود ! هنگامي كه اين پروژه تمام شود، ما به جاي 60 كيلومتر، 1200 كيلومتر ساحل خواهيم داشت!!
- صدام رفت ، پرندهها آمدند!
- دخالت پليس چين در اعتراضهاي محيط زيستي!
نمايش سيوند ؛ نمايش ناداني و خودخواهي ما!
وزارت نيرو ، مهار آب را از هخامنشيان بياموزد!
لطفاْ پاسارگاد ، شهر و آرامگاه کوروش بزرگ را نجات دهيد!