درآمدی بر بیابان زایی، فقر و پایداری-1
چكيده:
امنيت غذايی چگونه بدست میآيد؟ چه زمان میتوان اميدوار بود که جريانهای کاهندة کارايی سرزمين، مجالی برای فروسايی بيشتر در زيستمحيطِ ايران نيابند؟ کداميک از ابعاد فقر خطرناکتر است و مقابله با آن در اولويت نخست قرار دارد؟ آيا میتوان صفت پايداری را به توسعهای منسوب کرد که صرفاً اندوختههای طبيعی را تخريب نمیکند؟ منظور از جنبههای فراموششدة شاخصهای فرهنگی چيست و چه ملاحظاتی را بايد در قلمرو پژوهشی اين حوزه لحاظ کرد؟ گرانيگاه برنامههای توسعه چيست يا چه بايد باشد و چرا؟ آيا درآمد سرانة بيشتر ، همواره احساس رضايتمندی بيشتری را در پی خواهد داشت؟ و سرانجام آنکه پرداختن به جنبههای طبيعی بيابانزايي و کاوش دلايل فيزيکی آن ضرورت بيشتری دارد يا تقويت نگاهی غير سازهای و پرداختن به علل غير طبيعی آن در حوزة عملکردهای انسانی؟
نوشتار پيش رو با طرح دريافتهای فوق، میکوشد تا خوانندة نخستين شمارة گرامینامة دهاتی را با منظری ديگر برای نگريستن به يکی از مهمترين چالشهای زيستمحيطی ايران و جهان ترغيب کند.
کليدواژهها: بيابانزايی، فقر، توسعة پايدار، شاخصهای فرهنگی و مديريت سازهای.
به «مهار بيابانزايي» خوش آمديد؛ تارنمايي كه از 12 فروردین 1384 کلید خورده است و تاکنون جوایز متعدد منطقهای، ملّی و جهانی بدست آورده؛ از جمله: در آبان 1385 و اردیبهشت ماه 1387، عنوان برترین وبلاگ محیط زیستی ایران را بدست آورد؛ در فروردین ماه سال 1389 به عنوان سومین وبلاگ محبوب محیط زیستی جهان در سال 2009 انتخاب شد؛ در دوم اردیبهشت 1392، وبگاه نخست محیط زیستی پایتخت در جشنواره مشکات برای سال 1391 شد و سرانجام در 17 اردیبهشت 1392، برنده عنوان برترین وبلاگ به انتخاب مردم در اجلاس جهانی رسانهها برای سال 2013 شد. محمّد درویش در این محیط مجازی ميكوشد در گام نخست جايگاه محيط زيست را در سبد اولويتهاي راهبردي كشور، به منزلگاهي درخور ارتقاء بخشد؛ و در گام بعدي ثابت كند كه بخش پهناوري از زيستبوم وطن، همان قلمرو برهنه و سوزان ماسههاي بادي و شورابهاي كويري و كلوتهاي سر به فلك كشيده و نبكاهاي استوار عرصههاي بياباني، ميتواند پايدارترين و غنيترين صندوق ذخيرهي ارزي ايرانيان باشد. به شرط آنكه بكوشيم با نفي «بيابانزدايي»، از بيابانيشدن زيستبومهاي تالابي، جنگلي و مرتعي خويش جلوگيري كنيم.