مهار بيابان‌زايي

نخست؛ پيشينة موضوع:

         به موازات حرکت سریع جهان به سمت بازار واحد جهانی، به ويژه در آخرين دهه از سدة بيستم، کشورهای صنعتی متوجه اهمیت حمایت از اسرار تجاری شدند؛ به گونه­ای که بر پاية شايد مشهورترين اصل در اقتصاد امروز: «یک سر تجاری به محض آن که برای نخستين­بار به سرقت رود، برای همیشه به سرقت رفته است (حکيمی، 1383).» در واقع از آنجا که ارزش اسرار تجاری را بر مبنای درجة سری بودنِ آن محاسبه می­کنند، اگر یک شرکت بزرگ تجاری نتواند از اسرار تجاری خود در کشورهای خارجی حمایت لازم را به عمل آورد، در آن کشور به تجارت نخواهد پرداخت. چنين است که بازار جهانی خواستار اجرای يکنواخت و مؤثر حقوق اسرار تجاری شد. در این راستا موافقتنامه­های بین­المللی چندی، به تصویب کشورهای صنعتی دنیا رسید که یکی از مهمترينِ آنها«گات[1]» بود. این موافقتنامه که به معنی موافقتنامة کلی مربوط به تعرفه­های گمرک و تجارت است، در 15 آوریل سال 1994 میلادی توسط عمده­ترین کشورهای صنعتی دنیا و پس از نشستِ مشهور به دورِ اروگوئه[2] (UR) به تصویب رسید. گات یکی از اصلی­ترين موافقتنامه­هایی است که پیش زمینة خوبی براي انعقاد سایر موافقتنامه­ها در این حوزه را مهيا ساخت. شايد بتوان مهمترين اثر گات را زمينه­سازی مؤثر برای تأسيس سازمان جهانی تجارت[3]  دانست که به نوبة خودسبب سازِ انعقاد سایر موافقتنامه‌های مربوط به تجارت، نظير «Trips[4]» یا جنبه­های تجاری مربوط به حقوق مالکیت معنوی شد.