دستاوردها و تجربیات ایران در مهار بیابان زایی (18)
مهمترين دستاوردِ گروه ششم (طرحهای سازگاری) را بايد:
· کشف درجة سازگاری گونههای بومی و غيربومی مناسب در زيستبومهای گوناگونِ سرزمينهای خشک کشور؛
· معرفی مناسبترين گونهها برای استفاده در اهداف تثبيت شن.
گمان میرود يکی از اصلیترين دلايل وجودی و ترويج اين دسته از طرحها، بررسی راههايي بود که بتوانند آرمانِ سبز کردن بيابانها را عملی سازند؛ آرمانی که امروزه در مسير تکاملی آموزههای بخش از اولويت افتاده و اصولاً نيازی به حصول چنين هدفی احساس نمیشود. هرچند که به هرحال، در مناطقی خاص و نيز به دليل بهرهبرداری از بيشينه توان پايدارِ سرزمين، میتوان ادامة چنين طرحهايی را در مقياسی محدود، توصيه کرد.
سرانجام آنکه بيشترين حجمِ پژوهشهای به اجرا درآمده، متعلق به گروه هفتم (احيای سرزمينهای خشک و آسيبپذير) است و پارهای از مهمترين دستاوردها و بازخوردهای پژوهشی بخش نيز، مديون همين بخش است؛ از جمله:
· معرفی شگردی بومی، کمهزينه و ساده برای مهار سيلابها و بازگرداندن حيات به زيستبومهای در معرض خطر بيابان زايي به نام گسترش سيلاب يا آبخوانداری؛
· کشف چگونگی گسترش و جهت حرکت تپههای ماسهای يزد - اردکان؛
· توصيه به تلفيق و هماهنگ کردن عمليات آبخيزداری و تثبيت شن در حوضة مسيله به هدف تثبيت زيستشناختی محلهای ترسيب؛
· توصيه به استفاده از خاکپوش نايلونی در جنگلکاری و زراعت به دليل اُفت چشمگير در ميزان آب مصرفی
· اقتصادی نبودن مصرف پليمرهای جاذبالرطوبه.
به «مهار بيابانزايي» خوش آمديد؛ تارنمايي كه از 12 فروردین 1384 کلید خورده است و تاکنون جوایز متعدد منطقهای، ملّی و جهانی بدست آورده؛ از جمله: در آبان 1385 و اردیبهشت ماه 1387، عنوان برترین وبلاگ محیط زیستی ایران را بدست آورد؛ در فروردین ماه سال 1389 به عنوان سومین وبلاگ محبوب محیط زیستی جهان در سال 2009 انتخاب شد؛ در دوم اردیبهشت 1392، وبگاه نخست محیط زیستی پایتخت در جشنواره مشکات برای سال 1391 شد و سرانجام در 17 اردیبهشت 1392، برنده عنوان برترین وبلاگ به انتخاب مردم در اجلاس جهانی رسانهها برای سال 2013 شد. محمّد درویش در این محیط مجازی ميكوشد در گام نخست جايگاه محيط زيست را در سبد اولويتهاي راهبردي كشور، به منزلگاهي درخور ارتقاء بخشد؛ و در گام بعدي ثابت كند كه بخش پهناوري از زيستبوم وطن، همان قلمرو برهنه و سوزان ماسههاي بادي و شورابهاي كويري و كلوتهاي سر به فلك كشيده و نبكاهاي استوار عرصههاي بياباني، ميتواند پايدارترين و غنيترين صندوق ذخيرهي ارزي ايرانيان باشد. به شرط آنكه بكوشيم با نفي «بيابانزدايي»، از بيابانيشدن زيستبومهاي تالابي، جنگلي و مرتعي خويش جلوگيري كنيم.