پايتخت ايران ؛ جولانگاه پرشتابترين مؤلفههاي بيابانزايي در كشور!
بر بنياد گزارشي كه چندي پيش از سوي ادارهي كل منابع طبيعي استان تهران منتشر شد، افزون بر ۱۸۰ هزار هكتار از اراضي مرتعي استاني كه پايتخت جمهوري اسلامي ايران را در خود جاي داده است، در طول دو دههي اخير به اراضي بياباني تبديل شده است. به ديگر سخن و به رغم برنامههاي (به اصطلاح) تثبيت شن و بيابانزدايي در سطح استان، شاهد آن هستيم كه در سالهاي اخير، حدود ۱۴ درصد از اراضي مرتعي به دليل بهرهبرداريهاي بيرويه و فشار ناشي از عمليات تكنوژنيك، دچار اُفت فاحش كارايي شده و عملاً به مراتع درجهي چهار بدل شدهاند. حتا در مواردي شاهد گسترش فيزيكي محدودهي كويرها و ناهمواريهاي ماسهاي نيز بودهايم. به نحوي كه در حال حاضر از مجموع يك ميليون و ۲۸۵ هزار هكتار اراضي مرتعي استان، تنها ۱۰ درصد از كيفيت مرغوب برخوردارند و حدود ۱۵ درصد نيز در شرايط متوسط قرار دارند.
بنابراين، چارهاي نداريم جز آنكه به نابودي كامل ۷۵ درصد مراتع استان تهران اذعان كنيم! اين در حالي است كه در اين ارزيابي اجمالي، اشارهاي به گسترش شتابان حاشيهنشيني در پايتخت، افزايش شمار جمعيت، تبديل اراضي كشاورزي و باغي به مسكوني و صنعتي، خيز آب و اُفت فاحش كيفيت آن در جنوب شهر، آلودگي نفسگير هوا، پاكتراشي بخشي از رويشگاههاي جنگلي دستكاشت حاشيهي غربي، شمالي و شرقي شهر و تجاوز روزافزون به پاركهاي ملّي خجير، سرخهحصار و لار به بهانههاي گوناگون اشاره نكردهايم!
خوانندگان گرامي «مهار بيابانزايي» يادتان باشد، اين آمار و ارقام مربوط به بخشي از خاك كشور است كه بيگمان – دست كم در طول 200 سال گذشته - شاهد بيشترين توجه، بهترين سرمايهگذاريها و اعمال پرتوانترين مديريتها بوده است! با اين اوصاف، آيا نبايد از عاقبت ناپايداري سرزمين در ديگر بخشهاي به دور مانده از مركز بيشتر نگران شد؟! يا شايد بر اين باوريد كه هرچه در سرزميني پول كمتري تزريق شود، جمعيت اندكتري حضور يابد و مديران كمتوانتري رشد يابد، خطرات ناپايداركنندهي كمتري نيز سرزمين مادري را تهديد خواهد كرد؟!!
راستي! دريافت كداميك از دو سناريوي بالا غمانگيزتر است؟!
آخرين كساني كه حمايت كردهاند:
- دكتر ناصر كرمي؛ نويسندهي پرتوان و سردبير دوستداشتني صفحه محیط زیست روزنامهي همشهري
- مهندس محمّد مطلبي؛ کارشناس ارشد مهندسی طراحی محیط زیست و دبير انجمن مهندسين فضای سبز ايران و سردبير ماهنامهي پيام سبز
- از مژگان جمشيدي پر توان كه با اختصاص ستوني در «آيندهي نو»، به نام "حاميان لار" نميگذارد تا عشق به البرز خاموش شود، به سهم خود قدرداني ميكنم و اميدوارم در عرصهي مطبوعات وطن، شاهد خبرنگاراني جسور و عاشق طبيعت چون او، بيشتر باشيم.
به «مهار بيابانزايي» خوش آمديد؛ تارنمايي كه از 12 فروردین 1384 کلید خورده است و تاکنون جوایز متعدد منطقهای، ملّی و جهانی بدست آورده؛ از جمله: در آبان 1385 و اردیبهشت ماه 1387، عنوان برترین وبلاگ محیط زیستی ایران را بدست آورد؛ در فروردین ماه سال 1389 به عنوان سومین وبلاگ محبوب محیط زیستی جهان در سال 2009 انتخاب شد؛ در دوم اردیبهشت 1392، وبگاه نخست محیط زیستی پایتخت در جشنواره مشکات برای سال 1391 شد و سرانجام در 17 اردیبهشت 1392، برنده عنوان برترین وبلاگ به انتخاب مردم در اجلاس جهانی رسانهها برای سال 2013 شد. محمّد درویش در این محیط مجازی ميكوشد در گام نخست جايگاه محيط زيست را در سبد اولويتهاي راهبردي كشور، به منزلگاهي درخور ارتقاء بخشد؛ و در گام بعدي ثابت كند كه بخش پهناوري از زيستبوم وطن، همان قلمرو برهنه و سوزان ماسههاي بادي و شورابهاي كويري و كلوتهاي سر به فلك كشيده و نبكاهاي استوار عرصههاي بياباني، ميتواند پايدارترين و غنيترين صندوق ذخيرهي ارزي ايرانيان باشد. به شرط آنكه بكوشيم با نفي «بيابانزدايي»، از بيابانيشدن زيستبومهاي تالابي، جنگلي و مرتعي خويش جلوگيري كنيم.