3- اقدامات اجرايی و دستاوردهای حاصل از آن:

   1-3- نخستين گامها:

   هرچند می­توان گفت: نخستين گام عملی برای اعمال مديريتی سازمان­يافته بر منابع­طبيعی کشور با تأسيس ادارة جنگلها در سازمان كشاورزي (غلة سابق) در متجاوز از 64 سال پيش (1939 ميلادی)، برداشته شده است (مشاور يكم، 1377)؛ گامی که زمينه­سازِ تأسيس واحد حفاظت از منابع طبيعی در چند سال پس از خود شد؛ ليکن شايد مهمترين اقدام جدی در اين خصوص، پس از تشکيل کميتة حفاظت آب و خاک به دستور وزير وقت کشاورزی در سال 1337 هجری شمسی (1958 ميلادی) در دل واحد مزبور (واحد حفاظت منابع­طبيعی سازمان جنگلبانی) به انجام رسيد. بويژه آنکه هدف از تشکيل کميتة يادشده، بررسی شيوه­های مبارزه و مهار فرسايش آبی و بادی اعلام شده بود (خلدبرين و همکاران، 1364). متعاقب آن، يعنی از مهرماه سال 1338 و در قالب پيمان سنتو (دفتر تثبيت شن و بيابان­زدايي، 1375)، نخستين هستة بررسی تثبيت شن­های روان در بخشهايي از ناهمواريهای ماسه­ایِ حميديه، البروايه و الباجی استان خوزستان (گزارش داداش­زاده، 1344) به وسعت حدود 40 هکتار، شکل گرفت که می­توان شروع اين برنامة مطالعاتی را به منزلة آغاز رسمی سلسله اقدامات سازمان­يافته و پيوسته­ای تلقی کرد که اصطلاحاً از آن با عنوان عمليات بيابان­زدايي ياد می­کنند. چرا که پس از آشکارشدنِ نتايج ملموسِ آن (کاهش رسوبات حمل­شده و توقف نسبی حرکت تپه­های ماسه­ای)، عمليات اجرايی با شتاب و گستردگی بيشتری، تحت عنوان کلی: طرح عمران مراتع کويری از اوايل دهة 1340 ادامه يافت (دفتر تثبيت شن و بيابان­زدايي، 1375). بی­گمان، طرح احياءِ مراتع کويری حارث­آباد سبزوار يکی از مشهورترين اقدامات آغازين در اين خصوص بود که با موفقيت در سطح يکصد هکتار از شن­زارهای شمال خراسان در سال 1344 به اجرا درآمد. گفتنی است که اجرای موفقيت­آميزِ اين برنامه در ابتدا، نه­تنها با ترديد و بدگمانی بسياری از بوم­نشينان منطقه همراه بود، بلکه آثار دودلی در سيمای دست­اندرکاران نيز هويدا می­نمود؛ ولی بازگشت مجدد حيات گياهی و جانوری به منطقه، تثبيت ناهمواريهای ماسه­ای، کاهش محسوس ذرات گرد و غبار و امکان ادامة زندگی روستايی و توليد کشاورزی سبب شد تا پس از چند سال، همگان از آن با عنوان «معجزه» ياد کنند؛ به نحوی که سبب گسترش شتابان اقداماتی مشابه در سطح 13 استان کشور و متجاوز از 120 ايستگاه عملياتی شد(خلدبرين و همکاران، 1364).