معرفي زيرحوضههاي درياچهي نمك ؛ 1- زير حوضهي كرج و جاجرود
همان طور كه در پستهاي پيشين اشاره كردم، آبخيز پهناور درياچهي نمك قم داراي 6 زير حوضه است كه عبارتند از: زير حوضهي كرج و جاجرود، زير حوضهي كاشان، زير حوضهي اراك (ميقان)، زير حوضهي رود شور، زير حوضهي قرهچاي و زير حوضهي قمرود.
بزرگترين زيرحوضه، زيرحوضهي رود شور با وسعتي معادل 2274994 هكتار و كوچكترين زير حوضه، زير حوضهي كرج و جاجرود با وسعتي برابر با 902837 هكتار است.
در اين مجال ميكوشم تا تصويري موجز از اين زيرحوضههاي ششگانه – به تفكيك ارايه دهم:
زير حوضهي كرج و جاجرود
رودخانههاي جاجرود و كرج از 7 شاخهي فرعي كوچك و بزرگ تشكيل شده كه از دشت ورامين به سمت جنوب جريان مييابند. اين دو رودخانه كه به ترتيب نواحي شرقي و شمالي و نواحي غربي حوضه را زهكش ميكنند در پايين دست شريفآباد ورامين بههم پيوسته و به نام رودخانهي «جارجارو» به درياچهي نمك جريان مييابند.
اين زير حوضه 73/9 درصد از كل حوضهي مطالعاتي را شامل ميشود كه داراي مساحتي حدود 902837 هكتار بوده كه از اين مقدار، حدود 883312 هكتار در استان تهران؛ 818 هكتار در استان سمنان و 18706 هكتار در استان مازندران واقع شده است.
از شهرهاي مهم موجود در اين زير حوضه ميتوان به دماوند، ورامين، پاكدشت، تهران، كرج و شهريار اشاره كرد.
رودخانهي جاجرود از ارتفاعات شمشك سرچشمه ميگيرد و در مسير خود رودهاي مختلفي به آن متصل ميشود. از جمله مهمترين آنها رودخانهي دماوند كه از شرق آن به اين رودخانه متصل ميگردد. اين رودخانه همچنين بعد از ورود به دشت ورامين نيز با رودخانه هاي شمال شرقي تهران(شميران) و رودخانههاي شمال غربي تهران(كن) متصل شده و در جنوب دشت با رودخانهي كرج متصل ميشود. سد لتيان در بالادست رودخانهي جاجرود بر روي اين رودخانه واقع شده و قبل از ورود اين رودخانه به دشت ورامين نيز بند ورامين بر روي آن احداث شده است.
رودخانهي كرج نيز بعد از ورود رودهاي مختلف به آن - كه از مهمترين آنها رودخانه شهرستانك و سيرا است - به سمت جنوب حركت كرده و در جنوب دشت ورامين با رودخانهي جاجرود به هم متصل ميشوند.
به «مهار بيابانزايي» خوش آمديد؛ تارنمايي كه از 12 فروردین 1384 کلید خورده است و تاکنون جوایز متعدد منطقهای، ملّی و جهانی بدست آورده؛ از جمله: در آبان 1385 و اردیبهشت ماه 1387، عنوان برترین وبلاگ محیط زیستی ایران را بدست آورد؛ در فروردین ماه سال 1389 به عنوان سومین وبلاگ محبوب محیط زیستی جهان در سال 2009 انتخاب شد؛ در دوم اردیبهشت 1392، وبگاه نخست محیط زیستی پایتخت در جشنواره مشکات برای سال 1391 شد و سرانجام در 17 اردیبهشت 1392، برنده عنوان برترین وبلاگ به انتخاب مردم در اجلاس جهانی رسانهها برای سال 2013 شد. محمّد درویش در این محیط مجازی ميكوشد در گام نخست جايگاه محيط زيست را در سبد اولويتهاي راهبردي كشور، به منزلگاهي درخور ارتقاء بخشد؛ و در گام بعدي ثابت كند كه بخش پهناوري از زيستبوم وطن، همان قلمرو برهنه و سوزان ماسههاي بادي و شورابهاي كويري و كلوتهاي سر به فلك كشيده و نبكاهاي استوار عرصههاي بياباني، ميتواند پايدارترين و غنيترين صندوق ذخيرهي ارزي ايرانيان باشد. به شرط آنكه بكوشيم با نفي «بيابانزدايي»، از بيابانيشدن زيستبومهاي تالابي، جنگلي و مرتعي خويش جلوگيري كنيم.