سلام آقای درویش
      ... شما درباره‌ی تغییر اقلیم به دست انسان نظر مثبت دارید یا منفی؟!
    اگر به شما بگن کشورتان در چند سال دیگه میشه عربستان و شما می توانید با مشارکت در تغییر اقلیم کشورتان را نجات دهید و کشورتان سرسبز می‌شود، ولی ریسک‌های ناشناخته دارد چه می‌کنید؟! تعامل یا تغییر؟!
ممنون ...

مرد خاکی

پاسخ:

آيت‌الله دكتر محقق داماد، فيلسوف برجسته‌ي معاصر، شش سال پيش مقاله‌اي را به زبان انگليسي ارايه داده است با عنوان: «A Discourse on Nature and Environment from Islamic Perspective». دليل اشاره به ايشان، پرسشي است كه مدير بي نام تارنماي مهندسي علوم خاك در كامنت پست پيشين مطرح كرده‌اند.

محقق داماد در فرازي از دست‌نوشته‌ي ارزشمند خويش و در ارتباط با برداشت نادرست از فرامين آسمانی، به گفته‌اي جسورانه از آرنولد توين بی، فيلسوف و مورخ بزرگ انگليسي قرن بيستم، اشاره مي‌كند كه گفته است: «اديان توحيدی بشر را بيش از حدِ خود ، عزيز ساخته­اند. از اين رهگذر که به او تعليم داده­اند: خداوند  جهان را برای تو آفريده ، همه چيز از آن توست ، تمامی کوه­ها ، درياها و صحراها برای زندگی  بهتر آدمی آفريده شده و در اختيار اوست. هر چه می­خواهد می­تواند بکند ، اين طرز تفکّر او را به بهره­گيری بی­رويه رهنمون کرد . »

دست‌اندازي‌هاي بي‌رويه در قوانين طبيعي ، تغيير مسير رودها، خشكاندن درياچه‌ها (مانند آرال و هامون و ...) و استخراج منابع زيرزميني و حتا فسيلي آب، خارج از توان تغذيه‌ي طبيعي سرزمين كه فروچاله‌ها و زمين‌نشست‌هايي باورنكردني را به ارمغان آورده است، مصداق‌هايي اندك از اين نگاهِ تماميت­­خواهانه و انسان­مدارانه­ای[1] است که از سوی مکتب‌های فکری گوناگون مورد حمايت نيز قرار مي‌گرفت؛ رويكردي كه از آن با عنوان «بوم­شناسی کم­عمق[2]» ياد ‌شده و حاصل نگاهی غيردموکراتيک، آزمندانه و نابخردانه به محيط­زيست و مواهب طبيعی است[3]. رخداد ناميموني كه جهانيان تاكنون شاهد کنش و واکنش‌هاي غم‌انگيز و غبرقابل جبرانش در بوم­سازگان­های طبيعی بوده‌اند و در نتيجه ناچار از تحمل تبعات ويرانگرش به صورت شکل­گيری مهاجرت‌ها، ناامنی­ها، آشفتگي‌ها و اضطراب‌ها در مقوله­هايي چون فقر، غذا، کارمايه، آلودگی و اُفت کارايي سرزمين هستند.

     يكبار ديگر، زنهار بزرگ مرد فرزانه و صلح‌طلب قرن بيستم، مهاتما گاندي را يادآور مي‌شوم:

«جهان ما نيازهاي همه‌ي ما را برآورده مي‌سازد ، اما حرص و آز را نه!»