بنويسيد «بلند مازو» ؛ بخوانيد: «آسمان خراش»!
بلند مازو يا همان Quercus castaneifolia، يكي از ميراثهاي طبيعي و غرورآفرين ايرانزمين است كه هنوز چيزي در حدود 8 درصد از موجوديت سبزينه در رويشگاههاي جنگلي شمال در هيركاني را به خود اختصاص داده است.
هيچ موجود زندهي ديگري در ايران وجود ندارد كه بتواند اينگونه در عرض و طول رشد كرده و به مفهوم واقعي كلمه، شعر ماندگار احمد شاملو را به تصوير كشد ...
يك شاخه در سياهي جنگل
به سوي نور
فرياد ميكشد ...
مهمترين رويشگاههاي اين بلوط منحصر به فرد ايراني را بايد در جنگل خيرود و گلنرود نوشهر، ارتفاعات مينودشت، گلبند و ... دانست. البته هرچه از خاور به سوي باختر ميرويم، از شمار پايههاي آن كاسته ميشود، چرا كه اين درخت نه خاك اسيدي و نه قليايي را دوست ندارد؛ بايد همه چيز برايش در حد نرمال باشد.
درختي را كه مشاهده ميكنيد، همكار عزيزم فرهاد خاكساريان در منطقهي خيرود در روز پنجشنبهي گذشته، 24 دي ماه 1388 به ثبت رسانده است. فردي را هم كه در تصوير ميبينيد - آقاي بيژن محسني – يكي از كارگران شريفي است كه در امر حفر نيمرخ خاك همكاري دارند. دكتر رضا اخوان، قطر برابر سينهي اين پايه را دو متر و هشتاد و هشت سانتيمتر اندازه گرفته است كه در حقيقت يكي از قطورترين بلندمازوهاي ايران به شمار ميرود؛ هر چند كه ممكن است قطر اين درخت 700 ساله تا سه و نيم متر هم برسد؛ درختي كه تا 40 متر آسمان را ميشكافد (حدود ارتفاع يك برج 15 طبقه).
جالب است كه بلند مازو در فرهنگ عامهي مردم شمال حسابي جا باز كرده كه يكي از نشانههايش، اسامي متعدد محلي است كه براي اين آسمان خراش سبز و استوار به كار ميبرند. به عنوان مثال در كجور آن را سياه مازو، در اطراف رشت (اشپر)، در طوالش (مايزو)، و در ديگر نقاط نيز میزی و موزی خطاب ميكنند.
مجيد اخوان ميگفت: هنوز شناسنامهي اين درخت در كشور تكميل نشده است و ما به درستي نميدانيم كه بزرگترين پايهي موجود در ايران كجاست و متأثر از چه ويژگيهايي به چنين رشدي رسيده است. خوب است دانشجويان علاقهمند به اين حوزه، بلند مازو را جديتر گرفته و همهي آنچه را كه بايد براي اين درخت يگانهي ايراني / قفقازي به رشتهي تحرير درآورند و به ثبت برسانند.
نه چندان بي ربط:
راستي! يك خبر بياهميت ديگر آن كه از صبح امروز عمليات تخريب مهمترين پارك ملّي كشور در گلستان – به رغم مخالفت اغلب متخصصين و كارشناسان اين حوزه - آغاز شد، پاركي كه از قضا چند پايهاي بلندمازو هم داشت ... لطفاً بر اعصاب خود مسلط باشيد!
به «مهار بيابانزايي» خوش آمديد؛ تارنمايي كه از 12 فروردین 1384 کلید خورده است و تاکنون جوایز متعدد منطقهای، ملّی و جهانی بدست آورده؛ از جمله: در آبان 1385 و اردیبهشت ماه 1387، عنوان برترین وبلاگ محیط زیستی ایران را بدست آورد؛ در فروردین ماه سال 1389 به عنوان سومین وبلاگ محبوب محیط زیستی جهان در سال 2009 انتخاب شد؛ در دوم اردیبهشت 1392، وبگاه نخست محیط زیستی پایتخت در جشنواره مشکات برای سال 1391 شد و سرانجام در 17 اردیبهشت 1392، برنده عنوان برترین وبلاگ به انتخاب مردم در اجلاس جهانی رسانهها برای سال 2013 شد. محمّد درویش در این محیط مجازی ميكوشد در گام نخست جايگاه محيط زيست را در سبد اولويتهاي راهبردي كشور، به منزلگاهي درخور ارتقاء بخشد؛ و در گام بعدي ثابت كند كه بخش پهناوري از زيستبوم وطن، همان قلمرو برهنه و سوزان ماسههاي بادي و شورابهاي كويري و كلوتهاي سر به فلك كشيده و نبكاهاي استوار عرصههاي بياباني، ميتواند پايدارترين و غنيترين صندوق ذخيرهي ارزي ايرانيان باشد. به شرط آنكه بكوشيم با نفي «بيابانزدايي»، از بيابانيشدن زيستبومهاي تالابي، جنگلي و مرتعي خويش جلوگيري كنيم.