مهار بيابان‌زايي

     مردمان دیار تفتدیده‌ی اردستان، امسال رؤیایی‌ترین سال خود را سپری کرده و در طول 10 ماه گذشته (مهر 87 تا پایان تیر 88) 122 میلی‌متر بیشتر از میانگین 30 ساله از آسمان رحمت گرفته‌اند. این در حالی است که میانگین درازمدت این ایستگاه فقط ۱۱۵ میلی متر در سال است!

      نتایج آخرین یافته‌های آب و هواشناسی کشور – مهر 1387 تا پایان تیر 1388 - که توسط  آقای دکتر مرتضی خداقلی عزیز و همکاران سختکوشش در پایگاه استانی مدیریت خشکسالی کشاورزی اصفهان تهیه شده است، نشان می‌دهد که وضعیت خشکسالی ایران در تیرماه، تغییر چندانی با خردادماه نداشته است. در حقیقت، شدت خشکسالی فقط 5 درصد بیشتر از خرداد ماه شده که با توجه به ورود در نخستین ماه تابستان، امری قابل پیش‌بینی به شمار می‌رود.  در مجموع، تا پایان تیرماه 1388، در حالی که  74 درصد از سطح کشور از بارشی کمتر از ميانگين دراز مدت برخوردار بوده است، وضعیت 26 درصد خاک کشور همچنان در ترسالی است.

      در این میان، شهرهای مسجد سلیمان و بهبهان در استان خوزستان و لار در استان فارس مناطقی هستند که همچنان خشکسالی بسیار شدید  در آنها حاکم است. افزون بر آن، در استان بوشهر، جنوب خوزستان، جنوب و غرب فارس و به طور پراکنده در مناطق کهنوج و جاسک خشکسالی شدید دیده می شود. همچنین خشکسالی متوسط در بسیاری از استان‌های غربی و جنوب غربی کشور از جمله استان‌های ایلام، لرستان، کرمانشاه، کردستان، قسمت اعظم استان فارس و کرمان  و نیز استان‌های آذربایجان غربی و شرقی کاملا مشهود است. بخش‌های گسترده‌ای از استان‌های قم، مرکزی، تهران، همدان و کرمان هم همچنان متأثر از خشکسالی خفیف (کاهش کمتر از 20 درصد بارش دراز مدت) هستند.
    درعوض، بخش‌های وسیعی از استان سیستان و بلوچستان (شهرستان‌های خاش و ایران‌شهر) و قسمت‌هایی از استان خراسان(شهرستان مشهد) و استان کرمان(شهربابک) بارشی بیش از میانگین 30 ساله را تجربه کرده‌اند. هر چند وضعیت‌شان به خوبی شهرهایی چون چابهار، بیرجند، کاشان، تربت جام و ماکو نبوده است که ترسالی متوسط را در این ماه تجربه کرده‌اند. شهر اردستان امّا، تنها شهری است در ایران که ترسالی بسیار شدید در آن رخ داده است. ريزش 237 ميلي‌متر طي 10 ماهه گذشته در ايستگاه اردستان با توجه به میانگین بارش درازمدت آن که معادل  115 ميلي‌متر است، بسیار قابل توجه است. نگاهی به استان های غربی کشور نشان می‌دهد که متأسفانه مناطق پربارش غرب کشور که سر شاخه رودخانه های پر آب و مهم کشور به شمار می‌آیند، از بارش مطلوبي برخوردار نبوده و ميزان ریزش‌های آسمانی در اين مناطق نسبت به مقدار دراز مدت آن کاهش یافته است. بيشترين میزان این کاهش به مقدار 74 درصد نسبت به میانگین دراز مدت در مسجد سليمان رخ داده است.

   استان اصفهان
   نتايج آخرين ديده‌باني و پايش خشکسالي در استان اصفهان نيز نشان مي‌دهد، به رغم آن که خشکسالی بسیار شدید و شدید در هیچ نقطه‌ای از استان مشاهده نمی‌شود، ولی خشکسالی متوسط را می‌توان در جنوبی‌ترین قسمت استان یعنی شهرستان سمیرم و نیز در بخش‌‌های غربی استان شامل شهرستان‌های فریدون‌شهر، خوانسار و گلپایگان مشاهده کرد. در حدود نیمی از استان شامل قسمت‌های شرقی و مرکزی استان و شهر‌ها و مناطقی مانند خور و بیابانک، بیاضه، چوپانان، انارک، نایین، مورچه خورت و کبوتر‌آباد، شرایط ترسالی خفیف را دارا هستند. جدول 2 مساحت و درصد خشکسالی‌ها را در استان اصفهان نشان می‌دهد. مقایسه جداول 1 و 2 نشان می‌دهد که وضعیت خشکسالی در استان اصفهان کاملاً متفاوت با ایران است، به نحوی که بیش از 67 درصد از سطح استان از بارشی بیش از میانگین درازمدت برخوردار بوده و دارای ترسالی خفیف، متوسط، شدید و بسیار شدید است.

    بايد توجه داشت که ارزيابي و تحليل خشکسالي کشاورزي تنها منوط به ميزان بارش در يک مدت و بازه مورد بررسي نيست، بلکه عواملي چون شرايط حاکم بر ميزان رطوبت خاک در سال گذشته و ذخاير آب‌هاي سطحي و زير زميني باقي مانده از سال قبل نيز در تعيين ميزان شدت خشکسالي مؤثر است. بنابراين اثرات مخرب خشکسالي بسيار شديد و بي سابقه سال 87-1386 متأسفانه کماکان بر عرصه‌‌هاي کشاورزي و منابع طبيعي جاري است.

    در همین باره:

   - وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان دی ماه ۱۳۸۷
   - وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان بهمن ماه ۱۳۸۷
  - وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان اسفند ماه ۱۳۸۷
  - وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان نیمه نخست فروردین ۱۳۸۸

  - وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان فروردین ۱۳۸۸

  - وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان نیمه نخست اردیبهشت ۱۳۸۸

  - وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان اردیبهشت ۱۳۸۸

  - وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان خرداد ۱۳۸۸

درج نظر