آيا بيابان‌زايي را مي‌شود با احداث ديوار مهار كرد؟!
دو روز پيش همايشي در آكسفورد برگزار شد با عنوان: کنفرانس فن‌آوری، سرگرمی، طراحی (TED) . همايشي كه مي‌توانست مانند صدها همايش ديگري باشد كه اين روزها در اقصي نقاط جهان برگزار شده و مي‌شود. اما به سبب ايراد يك سخنراني، نه تنها نام اين همايش، بلكه موضوع بيابان‌زايي به صدر خبرهاي علمي اغلب محافل و رسانه‌هاي مشهور جهان رسيد.
ماجرا از اين قرار است كه يك مهندس معمار و جوان سوئدي به نام مگنوس لارسن ادعا كرده است كه مي‌تواند ديواري به طول شش هزار كيلومتر در حاشيه جنوبي صحراي آفريقا (موسوم به ساحل) احداث كند. ديواري كه به باور لارسن قادر است جلوي پيش‌روي بيابان را گرفته و به اصطلاح حركت آن را مهار كند. لابد پشت آن ديوار هم جايي به نام بهشت خواهد بود و آدم‌بزرگ‌ها و آدم‌كوچك‌ها سرخوش و شاد به بازي و تفريح خواهند پرداخت و تمام!
حيرت انگيز‌تر آن كه ظاهراً سخنان لارسن مورد توجه شركت‌كنندگان در همايش قرار گرفته (لابد به دليل بخش سرگرمي‌اش) و بازتاب گسترده‌اي هم در رسانه‌هاي بين‌المللي از جمله بي بي سي يافته است.
سال‌ها پيش در ايران هم مي‌خواستند با برپايي قرارگاه‌هاي – به اصطلاح – بيابان‌زدايي، كمربند سبز به دور 32 ميليون هكتار بيابان كشور كشيده و بدين ترتيب اعلام كنند كه بيابان‌زايي تمام شد! غافل از اين كه بيابان‌زايي به معني پيش‌روي فيزيكي بيابان‌هاي طبيعي نيست. بيابان‌زايي؛ يعني تخريب سرزمين. و تخريب سرزمين در هر عرصه‌اي با هر فاصله‌اي از دريا، هر اقليمي و هر ارتفاعي ممكن است رخ دهد. به همين دليل است كه اينك رگه‌هاي بيابان‌زايي را مي‌شود در همدان، آذربايجان غربي، گلستان، تهران و ... نيز مشاهده كرد.
آمارها هم نشان مي‌دهند كه سهم سرزمين‌هاي متأثر از بيابان‌زايي، دست كم 9 برابر سرزمين‌هايي است كه به دليل حركت شن‌هاي روان از حيز انتفاع خارج شده‌اند. اينك حتا براي نخستين بار از دانش‌واژه‌ي «بيابان سبز» يا Green Desert ياد مي‌شود كه زاييده‌ي جنگل‌تراشي در آمازون است.
با اين وجود، آيا شگفت‌انگيز نيست كه بخواهيم خطري بزرگ‌تر و مهيب‌تر را رها كرده و از موريتاني تا جيبوتي با احداث ديوار، آفريقا را به دو پاره‌ي شمالي و جنوبي تقسيم كنيم؟ آن هم با پول فقيرترين مردم جهان!
تنها نكته‌ي مثبت اين خبر آن است كه انگار، همه جا آسمان همين رنگ است و نابخردي و هفت‌رنگي و ماكياولي در تمام دنيا دست بالا را دارد!
در همين باره:
روايت روزنامه همشهري را بخوانيد.
به «مهار بيابان‌زايي» خوش آمديد؛ تارنمايي كه از 12 فروردین 1384 کلید خورده است و تاکنون جوایز متعدد منطقهای، ملّی و جهانی بدست آورده؛ از جمله: در آبان 1385 و اردیبهشت ماه 1387، عنوان برترین وبلاگ محیط زیستی ایران را بدست آورد؛ در فروردین ماه سال 1389 به عنوان سومین وبلاگ محبوب محیط زیستی جهان در سال 2009 انتخاب شد؛ در دوم اردیبهشت 1392، وبگاه نخست محیط زیستی پایتخت در جشنواره مشکات برای سال 1391 شد و سرانجام در 17 اردیبهشت 1392، برنده عنوان برترین وبلاگ به انتخاب مردم در اجلاس جهانی رسانهها برای سال 2013 شد. محمّد درویش در این محیط مجازی ميكوشد در گام نخست جايگاه محيط زيست را در سبد اولويتهاي راهبردي كشور، به منزلگاهي درخور ارتقاء بخشد؛ و در گام بعدي ثابت كند كه بخش پهناوري از زيستبوم وطن، همان قلمرو برهنه و سوزان ماسههاي بادي و شورابهاي كويري و كلوتهاي سر به فلك كشيده و نبكاهاي استوار عرصههاي بياباني، مي‌تواند پايدارترين و غنيترين صندوق ذخيرهي ارزي ايرانيان باشد. به شرط آنكه بكوشيم با نفي «بيابان‌زدايي»، از بيابانيشدن زيستبومهاي تالابي، جنگلي و مرتعي خويش جلوگيري كنيم.