معرفی راهکارهای اجرایی برای مدیریت بیابان و مهار بیابانزایی – 20
همان طور که در بخش پیشین اشاره شد، در اینجا، مجموعه راهکارهایی ارایه شدهاند که میتوانند در طول 20 سال آینده، راهبردهای ششگانهی اجرایی را به اهداف خویش نزدیک سازند.
1-2-1-4- راهكارهاي اجرايي راهبرد نخست:
اولويتبخشي به اقدامات بازدارنده و كنترلي در فرآيند بيابانزايي و مديريت بهينه بهرهبرداري
• طرح حفاظت، حمايت و كنترل عرصههاي بياباني
- کنترل، نظارت و مديريت چراي دام
- پروژه حفاظت از عرصه هاي بياباني
- پروژه قرق عرصه هاي بياباني قابل برگشت
• طرح مديريت جنگلهاي بياباني
- پروژه مديريت و نگهداري پاركهاي كويري و بياباني
- پروژه مديريت جنگلهاي دست كاشت بياباني
- پروژه مديريت جنگلهاي طبيعي بياباني
• طرح بهرهگيری از انرژيهاي نو به منظور کاهش تخريب پوشش گياهی
• طرح تثبيت فيزيكوشيميايي كانونهاي بحراني فرسايش بادي
- پروژه مالچپاشي با استفاده از خاكپوشهاي نفتي،رسی و سنگريزه و …
- احداث بادشكن غيرزنده بر روي تپههاي ماسهاي
- پروژه احداث تلهها، موانع و خندق هاي رسوبگير در مناطق برداشت و حملماسه
2-2-1-4- راهكارهاي اجرايي راهبرد دوّم:
تقويت پوشش گياهي و بهبود شرايط زيست محيطي در مناطق بياباني
• طرح احياء بيولوژيك عرصههاي بياباني
پروژه نهالكاري، بوتهكاري و قلمهكاري
پروژه بذركاري و بذرپاشي و اقدام به بذرپاشی هوايي در سالهای ترسالی
پروژه مراقبت و نگهداري عرصههاي احياء شده
پروژه توسعه گیاهان چند منظوره (اقتصادی) منطبق با مناطق خشک
• طرح مديريت روانآبها در مناطق بياباني
- پروژه احداث هلاليهاي آبگير و گوراب و ...
- پروژه پخش سيلاب و آبخوانداری
- پروژه احداث بند و بندسار و هوتك
- پروژه احداث پيتينگ و فارو
• طرح احداث بادشكن بيولوژيك و غير بيولوژيك در مناطق بياباني
- پروژه احداث بادشكن بيولوژيك اطراف مزارع و مناطق زيستي، زيربنايي و اقتصادي
- پروژه احداث بادشكن غيربيولوژيك اطراف مزارع و مناطق زيستي، زيربنايي و اقتصادي
• طرح مديريت و احيا بيولوژيك مناطق مرطوب حاشيه پلايا و سواحل
- پروژه مديريت و احياء مناطق مرطوب حاشيه پلايا و دريا با گونه هاي هيدروهالوفيت
- زراعت چوب با استفاده از گونه هاي مقاوم به شوري و خشكي
3-2-1-4- راهكارهاي اجرايي راهبرد سوّم:
پهنه بندي، نظارت، پايش و ارزيابي بيابانزايي
• طرح كنترل و نظارت بر بهرهبرداري پايدار از عرصههاي بياباني
- پروژه نظارت و كنترل معيارها و شاخصهاي بيابانزايي
- پروژه برآورد جبران خسارت ناشي از بيابانزايي در اراضي بياباني
• طرح پايش و ارزيابي برنامه راهبردی بيابان
• استقرار سامانههاي پايش و ارزيابي آسيبپذيري اقتصادي اجتماعي و زيست محيطي
• طرح شناخت و استعداديابي مناطق بياباني
• تهيه طرح اجرايي مديريت مناطق بياباني
• تهيه نقشه پتانسيل بيابانزايي کشور
4-2-1-4- راهكارهاي اجرايي راهبرد چهارم:
استفاده از ظرفيتها و مزيتهاي نسبي مناطق بياباني به منظور بهبود معيشت جوامع محلي متاثر از خشکسالی و تخريب سرزمين
• استفاده از انرژيهای نو (خورشيد و باد) در مناطق بيابانی
• ايجاد مراكز گردشگری و استفاده از ظرفيتهای تفرج در زيستبومهای بيابانی کشور
• توسعه کشت گونههای هيدروهالوفيت با بهرهگيری از منابع آبهای شور و نامتعارف
• حمايت از ايجاد تعاونيها و تشکلهای توليدی غير کشاورزی در مناطق خشک
• حمايت از ايجاد فرصتهای شغلی مولد در فعاليتهای غير کشاورزی
5-2-1-4- راهكارهاي اجرايي راهبرد پنجم:
آموزش و ارتقاء آگاهي عمومی و جلب مشارکت مردمي و حمايت كليه ذينفعان
• آموزش روشهای مشارکت مردمی در طرحهای مقابله با بيابانزايي
• توسعه آموزش جوامع محلی و آموزشهای تخصصی مورد نياز
• طرح مستندسازی و بکارگيری دانش بومی و ارتقاء ظرفيتها و مهارت بهرهبرداران و جوامع محلی مناطق بيابانی
- پروژه آموزش بهرهبرداران مناطق بياباني
- پروژه ارايه الگوهاي بهرهبرداري پايدار از مناطق بياباني و ارتقاء معیشت جوامع محلی
- ايجاد پروژههاي ترويجي – الگويي
- مستندسازی دانش بومی
6-2-1-4- راهكارهاي اجرايي راهبرد ششم:
• تقويت ساختار سازمانی صف و ستاد و سازمانهای مردم نهاد در اجراي مأموريتها
• کمک به ايجاد شورای ملی بيابان به منظور هماهنگی بين دستگاههای ذينفع و نظارت عالی بر امور بيابان
• درگير كردن سازمانها و مراكزعلمي مرتبط با تخريب سرزمين و بيابانزايي به منظور اجراي طرحهای مقابله با بيابانزايی
• برقراری سامانههاي کارای تبادل دانش و اطلاعات و از جمله دانش بومی در سطوح ملی منطقهای و بينالمللی به عنوان ابزاری براي تصميمگيری و برنامهريزی
• تلاش در راه همافزايي كنوانسيونهاي زيست محيطي در سطح ملي به منظور ارتقاي بهرهوري اقدامات
• ارتقاء ظرفيتسازی اطلاعاتي برای تسهيل در اجرای کنوانسيون مقابله با بيابانزايی
• تقويت نقش مناطق در برنامهريزی