معرفی راهبردهای اجرایی برای مدیریت بیابان و مهار بیابان‌زایی – 19
در این بخش ضمن بیان مهمترین ویژگی‌هایی که برنامه‌ی راهبردی بیابان، به معرفی شش راهبرد کلان اجرایی برای مقابله با شش بحران یا عامل بیابان‌زایی و ناپایداری سرزمین در ایران اقدام خواهیم کرد.
2-1-4- راهبردهاي اجرايي
برنامه راهبردي بيابان داراي ويژگي‌هايي است كه عمده‌ترين آنها عبارتند از :
-
• برنامه ماهيتاً، از نوع برنامه‌هاي توسعه محسوب مي‌شود
• موضوع برنامه به طور اعم ناظر بر منابع طبيعي تجديد شونده و ويژگي‌هاي زيست‌محيطي آنها در مناطق بياباني كشور است
• ماهيت برنامه، فرابخشي است
• اجزايي از برنامه با مردم و نظام هاي بهره‌برداري از منابع و محيط مرتبط است
• برنامه داراي زمينه هاو مشابهت‌هاي مشترك با تعدادي از برنامه‌هاي بين‌المللي است
• برنامه با چارچوب، اهداف، اصول، آرمان‌ها و سياست‌هاي برنامه‌هاي چشم‌انداز ملي و توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور هماهنگ و در تعامل است
• در برنامه ملاحظات مربوط به امكان‌پذيري‌هاي مالي، فني، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و زيست محيطي مورد توجه قرار مي گيرد
• برنامه با اهداف و اصول برنامه آمايش سرزمين و استفاده بهينه از منابع محيطي هماهنگ و در تعامل است
• برنامه، دستيابي به اهداف خود را با اعمال سياست‌هاي اصولي ذيل تعقيب مي‌كند
• لحاظ كردن نگرش و اصول توسعه پايدار در برنامه
• هماهنگي و تعامل همه جانبه با برنامه‌هاي مرتبط فرابخشي، درون بخشي و نيز طرح‌هاي محوري سازمان جهت تحقق اهداف بيابان‌زدايي
• اجراي برنامه اقدام ملي مقابله با بيابان‌زايي و كاهش اثرات خشكسالي.
شايان توجه آن كه با توجه به اهداف و سياست‌هاي برنامه و نيز وجود هم‌افزايي و تعامل بين اهداف كمي برنامه راهبردي بيابان با برنامه‌هاي بين‌المللي، ملي، فرابخشي، درون بخشي و برنامه‌هاي سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور و نیز دیگر معاونت‌های وزارت جهاد کشاورزی، طيف وسيعي از ارتباط بين برنامه‌اي در سطوح مختلف وجود دارد.
چنين است كه با لحاظ موارد و ملاحظات پيش‌گفته، در نهايت به شش راهبرد كلان اجرايي زير دست يافتيم:
1) اولويت بخشي به اقدامات بازدارنده و كنترلي در فرآيند بيابان‌زايي و مديريت بهينه بهره‌برداري
2) تقويت پوشش گياهي و بهبود شرايط زيست محيطي در مناطق بياباني
3) پهنه بندي، نظارت، پايش و ارزيابي بيابان‌زايي
4) استفاده از ظرفيت‌ها و مزيت‌هاي نسبي مناطق بياباني به منظور بهبود معيشت جوامع محلي متاثر از خشکسالی و تخریب سرزمین
5) آموزش و ارتقاء آگاهي عمومی و جلب مشارکت مردمي و حمايت كليه ذينفعان
6) تقویت ساختار سازمانی صف و ستاد و سازمان‌های مردم نهاد در اجراي مأموریت‌ها
در قسمت بعدی، به معرفی مهمترین راهکارهای تحقق این شش راهبرد پرداخته خواهد شد.
به «مهار بيابان‌زايي» خوش آمديد؛ تارنمايي كه از 12 فروردین 1384 کلید خورده است و تاکنون جوایز متعدد منطقهای، ملّی و جهانی بدست آورده؛ از جمله: در آبان 1385 و اردیبهشت ماه 1387، عنوان برترین وبلاگ محیط زیستی ایران را بدست آورد؛ در فروردین ماه سال 1389 به عنوان سومین وبلاگ محبوب محیط زیستی جهان در سال 2009 انتخاب شد؛ در دوم اردیبهشت 1392، وبگاه نخست محیط زیستی پایتخت در جشنواره مشکات برای سال 1391 شد و سرانجام در 17 اردیبهشت 1392، برنده عنوان برترین وبلاگ به انتخاب مردم در اجلاس جهانی رسانهها برای سال 2013 شد. محمّد درویش در این محیط مجازی ميكوشد در گام نخست جايگاه محيط زيست را در سبد اولويتهاي راهبردي كشور، به منزلگاهي درخور ارتقاء بخشد؛ و در گام بعدي ثابت كند كه بخش پهناوري از زيستبوم وطن، همان قلمرو برهنه و سوزان ماسههاي بادي و شورابهاي كويري و كلوتهاي سر به فلك كشيده و نبكاهاي استوار عرصههاي بياباني، ميتواند پايدارترين و غنيترين صندوق ذخيرهي ارزي ايرانيان باشد. به شرط آنكه بكوشيم با نفي «بيابان‌زدايي»، از بيابانيشدن زيستبومهاي تالابي، جنگلي و مرتعي خويش جلوگيري كنيم.