مهار بيابان‌زايي

اعطاي جايزه بزرگ رودخانه دست بشر به دكتر آهنگ كوثر

خبر كوتاه بود! استاد فرزانه، معلم، دوست و همكار من^۱ – دكتر سيد آهنگ كوثر -  يكي ديگر از جوايز  معتبر علمي جهان را به ويترين افتخارات جهاني خويش افزود. اين جايزه كه با تأييد شوراي اجرايي يونسكو و به مناسبت 38 سال تحقيق پيوسته­ در زمينه­ي آبخوان­داري به ايشان اعطا شده است، شامل گواهي­نامه، مدال و 20 هزار دلار آمريكا است.

دكتر كوثر كسي است كه تمامي مدارج علمي بالاتر از ديپلم خود را در مراكز آموزش عالي ايالات متحده آمريكا گذرانده است، امّا ترجيح داد به جاي قبول پست هاي مديريتي و پايتخت­نشيني،  چند صباحي بعد از عزيمت به وطن، به ديار فارس رفته و  سالها در كانكسي فرتوت، همخوابه­ي ريگ­هاي تفتيده­ي گربايگان فسا شود! تا سرانجام، شگردي را به جهانيان بشناساند كه به راحتي مي­تواند، به مهار آب­هاي هرز و جلوگيري از وقوع سيل­هاي ويرانگر كمك كرده، با افزايش مقاومت سرزمين نسبت به تنش­هاي ناشي از خشكسالي، گامي استوار در مسير توسعه­ي پايدار بيابان­ها و ديگر سرزمين­هاي خشك زادبوم بردارد^۲.

شايان توجه آنكه آبخوان‌داري، شگردِ مناسب، بومي‌شده و كم‌هزينه‌اي است كه مي‌تواند نقمت سيلهاي خروشانِ اين مملكت را، دست‌كم در 14 ميليون هكتار از اراضي آن، به نعمت تبديل كند؛ شگردي كه مصداق بارزي از فرايند كشف و بومي‌كردن توانايي به منظور استفاده از ظرفيت­هاي تاريخي (يعني ابزاري براي تحقق توسعة واقعي) تلقي شده و مقبوليت علمي و اجرايي آن نيز، از سوي سازمان خواربار كشاورزي ملل متحد (فائو)، به عنوان راهي براي نجات 800 ميليون انسان گرسنة جهان از سوء تغذيه مورد تأييد قرار گرفته است؛ شگردي كه مي‌تواند با جذبِ تنها 700 ميليارد تومان اعتبار، بحرانِ خسارت­هاي ناشي از سيل و خشكسالي در كشور را با مهار 4 ميليارد متر مكعب هرزآب، به كمينه برساند.

 امّا گويا متأسفانه براي ما راحت‌تر اين است كه به طور متوسط نزديك به دوبرابرِ اين مقدار، يعني بيش از 1200 ميليارد تومان در سال را، در قالب كمك­هاي بلاعوض و تسهيلات بانكي كم‌بهره به مردم آسيب‌ديده از سيل و خشكسالي بپردازيم^۳ (شاهدي ديگر بر ترجيح سياستهاي درماني بر پيشگيري)!

عجيب است كه براي يافتن منابع مالي تأمين اين 700 ميلياردتومان، همواره با مشكل روبرو بوده و در صدور فرمان پرداخت آن دستمان مي‌لرزد، امّا به راحتي سالانه نزديك به دوبرابرِ آن را در تاوانِ اين‌ندانم‌كاري و محافظه‌گري نزديك‌انديشانه خرج مي‌كنيم! چرا كه در اينجا نيز همچون اغلب كشورهاي جنوب، اهداي ماهي به مراتب آسان‌تر از آموزش فنون ماهيگيري است. اين درحالي است كه فقط در طول چهار سال گذشته (80-1377)، خشكسالي بيش از 62 هزار ميليارد ريال (نزديك به 9 برابرِ هزينة مورد نياز براي آبخوانداري) به كشور خسارت زده است.

يكبار ديگر اين موفقيت بزرگ و افتخار ملّي را به ايشان، خانواده­ي محترمشان و عموم دلسوزان عرصه­هاي منابع طبيعي اين بوم و بر تبريك گفته و بهترين و صميمانه­ترين شادباش­هاي خود را به آن استاد فرزانه و به ويژه­ فرزند عزيزش، نيك آهنگ كوثر تقديم مي­دارم.